Matarleifar eru hennar sérgrein
Ávaxtaflugan (Drosophila melanogaster, einnig nefnd ediksgerla eða bananafluga) er lítið skordýr, að jafnaði 2–4 mm langt. Hún er gul- eða ljósbrún að lit með áberandi rauð augu. Tegundin er upprunnin í hlýrri búsvæðum jarðar en hefur aðlagast innilífi í híbýlum manna og finnst nú í flestum byggðalögum á Íslandi, einkum þar sem ávextir og gerjuð matvæli eru til staðar.
Dvalarstaðir og ummerki
Ávaxtaflugur halda sig gjarnan í eldhúsum, geymslum og nálægt sorptunnum þar sem skemmdir ávextir eða matarleifar safnast fyrir. Þær sjást oft flögra í kringum banana, vínber eða vínflöskur, sérstaklega þegar heitt er inni. Ummerki eru fyrst og fremst nærvera flugnanna sjálfra, sem geta safnast saman í hópum á sama stað.
Lífshættir og tjón
Kvendýrið verpir eggjum í yfirborð rotnandi eða gerjaðra ávaxta. Þroskaferlið frá eggi til fullorðinnar flugu getur við kjörskilyrði (25°C) tekið rétt um viku. Hver kvenfluga getur verpt hundruðum eggja á æviskeiði sínu. Þær eru ekki taldar heilsuspillandi, en geta verið hvimleiðar og mengað matvæli. Í matvælaiðnaði og á veitingastöðum er nærvera þeirra óviðunandi og getur bent til þess að hreinlæti sé ábótavant.
Forvarnir
Til að halda ávaxtaflugum í skefjum er mikilvægt að:
• Fjarlægja skemmda ávexti og aðra fæðugjafa.
• Þrífa yfirborð og niðurföll þar sem safi og matarleifar geta safnast fyrir.
• Geyma ávexti í lokuðum ílátum eða kæli.
• Tæma sorpílát reglulega og halda tunnum hreinum.
Hvað gerir Ókindin?
Ef ávaxtaflugur ná sér á strik duga almenn húsráð oft ekki til lengri tíma. Þá er rétt að leita til sérfræðings. Stefán Gaukur Rafnsson hjá Ókindinni beitir markvissum aðferðum sem:
• Eru öruggar fyrir fólk og gæludýr eftir meðferð.
• Samræmast kröfum heilbrigðiseftirlits og HACCP.
• Draga úr líkum á endurkomu með rafrænu eftirlitskerfi og reglulegri vöktun.
Með þessum lausnum er hægt að tryggja matvælaöryggi, draga úr ónæði á heimilum og eyðe eða halda þessum smávöxnu og sísvöngu gestum fjarri í lengri tíma.